Theo tín ngưỡng cổ truyền, văn hóa ở Việt Nam cùng với một số nước ở Châu Á, nhiều người vẫn cho rằng lễ Vu Lan và cúng Cô hồn là một. Tuy nhiên thực tế đây là hai lễ cũng khác nhau cả về hình thức, nguồn gốc, ý nghĩa. Mời bạn cùng Điện máy XANH phân biệt ngày lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn rằm tháng 7 nhé.
- Lễ Vu Lan 2021 rơi vào chủ nhật, ngày 22 tháng 08 dương lịch (15/07 âm lịch).
- Lễ cúng Cô hồn rơi vào từ thứ 2 (ngày 09/08/2021) đến thứ 7 (ngày 21/08/2021) dương lịch, tức là từ mùng 2 đến 14/07 âm lịch.
1Nguồn gốc của ngày lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn
Từ xưa người ta cho rằng tháng bảy cửa ngục mở ra, đây là thời điểm họ tin rằng linh hồn của những người đã mất được phép trở về thăm con cháu. Hai ngày lễ lớn trong tháng 7 âm lịch lễ Vu Lan và cúng cô hồn đều chứa đựng ý nghĩa nhân văn cao cả là đề cao việc báo hiếu và làm phúc bố thí.
Nguồn gốc của ngày lễ Vu Lan
Nguồn gốc ra đời của ngày lễ Vu Lan xuất phát từ lòng hiếu thảo của Bồ Tát Mục Kiền Liên mong muốn cứu mẹ mình thoát khỏi ngạ quỷ (quỷ đói). Nhưng ngài đã làm tất cả mọi cách, tất cả mọi phép thần thông cũng không giúp mẹ thoát khỏi kiếp nạn.
Nhìn mẹ tiều tụy dù có đói đến mấy, khát đến mấy cũng không được ăn, không được uống. Vì phải trả tội cho những nghiệp ác trên dương thế mà sanh làm ngạ quỷ dưới địa ngục, bị đói khác hành hạ khổ sở.
Theo kinh Vu Lan bồn, Mục Liên quay về tìm Phật, xin Đức Phật chỉ dạy cách cứu mẹ. Mục Kiền Liên đã làm mâm lễ cúng đúng ngày rằm tháng 7, cuối cùng mẹ cũng thoát khỏi kiếp ngạ quỷ. Từ đó, chúng sanh ai muốn báo hiếu cha mẹ thì nên làm theo cách này. Ngày lễ Vu Lan đã được ra đời.
Nguồn gốc của ngày lễ cúng Cô hồn
Cúng cô hồn là phong tục bắt nguồn từ Trung Quốc. Người dân Trung Hoa thường gọi là ngày lễ Phóng diệm khẩu. Tức là chúng ta cầu nguyện cho những linh hồn, những vong hồn vật vờ, những loài quỷ đói, không có người thân trên nhân gian cúng bái.
Bắt nguồn từ câu chuyện giữa A Nan với một con quỷ đói miệng lửa với thân thể gầy mòn, trơ xương, miệng nhả ra lửa. Đến báo cho A Nan rằng, ba ngày sau A Nan sẽ mất và sẽ luân hồi vào cõi ngạ quỷ. A Nan hoảng sợ, hỏi nhờ quỷ hướng dẫn tránh khỏi kiếp nạn. A Nan được quỷ đói khuyên rằng "ngày mai phải thí cho bọn tôi mỗi đứa một chút thức ăn và soạn lễ cúng dường Tam Bảo thì ông sẽ được tăng thọ, còn tôi sẽ được sinh về cõi trên”.
A Nan đem chuyện này báo với Đức Phật. Ngài bảo A Nan cúng theo bài “Cứu bạt diệm khẩu ngạ quỷ Ðà La Ni”, và từ đó tục cúng cô hồn bắt nguồn từ sự tích trên.
Xem thêm: Lễ Vu Lan báo hiếu là ngày nào trong năm?
2Ý nghĩa của ngày lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn
Ngày lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc và đầy tính nhân văn nên Rằm tháng bảy âm lịch hàng năm luôn là dịp đặc biệt để các thành viên trong gia đình quây quần, gắn bó với nhau thông qua những phong tục truyền thống.
Ý nghĩa của ngày lễ Vu Lan
Vu Lan trở thành ngày báo hiếu của các thế hệ con cháu tưởng nhớ công ơn dưỡng dục sinh thành của cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Đồng thời giúp con cháu đời sau đến chùa, tiếp cận những phong tục tập quán những ý nghĩa giáo dục đầy tính nhân văn của Phật giáo.
Đây không đơn thuần là ngày lễ tôn giáo thiêng liêng, mà còn có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Ngày lễ nhắc nhở mọi người về đạo lý làm người Uống nước nhớ nguồn, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Vu Lan là ngày lễ văn hóa tình người, lễ hội văn hóa tinh thần chung của xã hội mang đến thông điệp về lòng biết ơn và đền ơn, như một cách cư xử văn hóa đúng nghĩa.
Ý nghĩa của ngày lễ cúng Cô hồn
Cúng cô hồn, theo tín ngưỡng thì từ tâm của con người mà ra. Bởi những việc làm, những gì mình thấy hàng ngày là những khó khăn vất vả, nguy hiểm buộc con người lại mình có tư duy hướng thiện nhằm bình ổn tâm hồn của người sống và làm ấm lòng người đã khuất.
Việc cúng cô hồn vào tháng 7 âm lịch, mang một ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong văn hóa người Việt Nam. Nhằm giúp đỡ, làm phúc cho những cô hồn lang thang, không có người thờ cúng, được một ngày no say, tránh bị quấy phá mà còn được họ phù hộ. Con người dù có nhiều tội ác đến đâu, thì ít nhất trong quá trình đền tội, sẽ được một ngày được ân xá.
3Nghi thức cúng lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn
Nghi thức cúng lễ Vu Lan là để cầu siêu cho ông bà tổ tiên, những ông bà và cha mẹ đã khuất bảy đời. Còn Nghi thức cúng Cô hồn để bố thí cho những vong hồn không nơi nương tựa, không ai thờ cúng. Một bên là lễ báo hiếu, một bên là lễ làm phúc.
Nghi thức và mâm cúng lễ Vu Lan
Trong nghi thức cúng lễ Vu Lan, vào những ngày này người dân thường đến chùa viếng lễ cầu kinh, thắp hương. Người dân cài hoa hồng lên ngực áo, những ai còn cha mẹ thì cài màu đỏ, ai cha mẹ đã mất thì cài màu trắng. Nghi thức này để nhắc nhở con cháu hiếu thảo với đấng sinh thành, nhớ về cội nguồn, biết ơn bằng những hành động cao đẹp.
Trong mâm cúng lễ Vu Lan thường đòi hỏi sự cầu kỳ, tỉ mỉ từng chi tiết, chỉnh chu về mặt hình thức. Tùy theo từng hoàn cảnh của gia đình mà nghi thức thờ cúng chay mặn khác nhau, những lễ vật tiền, vàng mã, các đồ dùng phải đầy đủ, theo lễ nghi truyền thống từ xưa đến nay.
Đặt biệt những mâm cúng gia tiên phải có tiền vàng và cả những vật dụng dành cho người cõi âm làm bằng giấy như: quần áo, giày dép, nhà cửa, xe hơi, các vật dụng trang sức…
Nghi thức và mâm cúng lễ cúng Cô hồn
Trong nghi thức cúng cô hồn, vào những ngày này người dân thường có phong tục giật cô hồn. Trước kia người qua quan niệm rằng giật cô hồn là trò chơi của trẻ em, trẻ em càng tranh giành, giành giật sạch mâm cúng điều may mắn cho gia chủ. Tuy nhiên ngày nay phong tục giật cô hồn ngày càng bị biến tướng nghiêm trọng.
Trong mâm cúng cô hồn được bày trí khá đơn giản, như hương, hoa đèn, xôi chè, kẹo bánh, bỏng ngô, cóc ổi mía ghim, vàng mã tiền giấy,... Với ý nghĩa làm phúc, bố thí.
Xem thêm:
- Ngày Vu Lan nên và không nên làm gì để báo hiếu cho đúng lễ nghĩa
- Cách chuẩn bị mâm cỗ cúng Rằm tháng 7 đầy đủ, dễ nhớ
- Rằm tháng 7 - lễ Vu Lan là ngày gì? Nguồn gốc, ý nghĩa và những việc nên làm vào ngày rằm tháng 7
Trên đây là bài viết phân biệt ngày lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn rằm tháng 7. Mong rằng với những thông tin trên, bạn sẽ trải qua những ngày rằm tháng 7 thêm ý nghĩa cùng gia đình của mình.